Met Coherence kijken naar corona (deel 1)

Het corona-virus grijpt nog steeds om zich heen en houdt de wereld al weken in z’n greep. En terwijl we enerzijds worden geconfronteerd met de directe gevolgen van het virus en de ingrijpende maatregelen die worden genomen om verdere verspreiding ervan te beperken, zien we anderzijds ook positieve effecten, zowel op het niveau van ons eigen leven als op grotere schaal.

De huidige crisis laat eens te meer zien hoe alles met elkaar verweven is. Ook maakt het duidelijk wat het met ons mensen doet als het op onze gezondheid aankomt en onze zekerheden onder druk komen te staan.

In twee artikelen kijken we door de bril van Coherence naar corona en de impact ervan voor onszelf en voor de maatschappij. Wat gebeurt er met ons bewustzijn als we ziek zijn of gedwongen worden om ons normale leven tijdelijk op te geven? Welke universele wetmatigheden treden op en hoe zijn deze op verschillende niveaus herkenbaar? Met behulp van Coherence geven we duiding en inzicht in wat er in de huidige crisis met ons gebeurt.

Deel 1: Hoe ziekte je beter maakt

Lees ook deel 2: Maatschappelijk beter worden

Hoe ziekte je beter kan maken

Het corona-virus beïnvloedt ons leven, of we er nou zelf echt ziek van worden of niet. De impact van het virus op onze levens kunnen we duiden aan de hand van de wet van ontwikkeling: het cyclische proces van creatie en bewustwording. Op dit moment hebben we als mensheid diep in onze onbewuste natuur te maken met een creatieproces van een virus dat onze basale levensprocessen stevig ontregelt. Een creatieproces dat ook weer leidt tot bewustwording, wat maakt dat er ontwikkeling plaatsvindt.

Door | HERMAN VAN KAMPEN MBA

23 maart 2020

Ziekte als proces van ontwikkeling

Een gezond lichaam kun je zien als een coherent systeem, waarin alle basale levensprocessen op de juiste manier functioneren. Ben je gezond, dan heeft je lichaam een vrijwel constante temperatuur, zijn je ademhaling en hartslag normaal, voel je je vitaal, etc. etc. Als een virus zoals corona je treft, wordt de coherente samenhang in je systeem zodanig verstoord dat je ziek wordt. Zodra het virus vat krijgt op je lichaam vinden er tal van fysieke reacties plaats die proberen om de ontregeling door het virus te herstellen. Je afweersysteem haalt alles uit de kast om het virus te bestrijden en er worden antistoffen aangemaakt om ook in de toekomst tegen het virus te zijn opgewassen. Zonder dat je je er zelf van bewust bent, wordt er in je lichaam keihard gewerkt om met de ziekte af te rekenen. En het is maar goed dat dit zich in het onbewuste systeem afspeelt, anders zou je er stapelgek van worden.

Als we het ziek-zijn beschouwen als een proces van creatie , dan is er in lijn met ‘de wet van ontwikkeling’ ook altijd sprake van bewustwording. We zullen onszelf met de ziekte moeten verhouden, anders gaat deze zinloos aan ons voorbij. Hoe deze dynamiek van creatie en bewustwording werkt, leggen we uit aan de hand van de Levenslijn van Coherence, die we volgen in een opwaartse beweging. We gaan daarbij uit van een goede afloop, waarbij we weer beter worden[1].

‘Beter worden’ is sowieso een interessant begrip in relatie tot ziek-zijn. Want door te zeggen dat je van een ziekte beter wordt, zeg je in feite dat de ziekte je dus beter maakt. Dit idee past bij de wet van ontwikkeling. ‘Beter worden’ zegt dan dat het ziek-zijn heeft bijgedragen aan je ontwikkeling. Een andere uitdrukking voor herstel is dat je weer ‘de oude’ bent. Maar kan dat eigenlijk wel; weer ‘de oude’ zijn, na een ziekte? Of vindt er altijd iets van ontwikkeling plaats?

Verstoring van de coherente samenhang

Als je vitaliteitssysteem ernstig wordt verstoord, ofwel incoherent wordt, treden er allerlei lichamelijke sensaties op. Je ervaart pijn, hebt een vol hoofd, voelt druk op de borst etc. Ook kunnen er allerlei autonome reacties optreden, zoals koorts, hoesten en niesen. We kunnen deze processen met ons bewustzijn niet doordringen, het gebeurt zoals gezegd allemaal in ons onbewuste. We hebben er geen grip op en we kunnen er nauwelijks iets aan doen, behalve ons eraan over geven en het normale leven even op pauze zetten.

Als je ziek wordt dan heeft dat direct gevolgen voor je dagelijkse gewoontepatronen. Net zoals dit geldt voor onze vitale functies, worden je routines verstoord en raken ze hun vertrouwde samenhang kwijt. Je bent aan huis gekluisterd, ligt in bed of schuifelt wat in het rond. Het altijd soepel draaiende systeem van gewoonten en routines draait trager dan normaal of komt zelfs grotendeels tot stilstand. Tegelijkertijd (en gelukkig maar!) gaan de dieper gelegen vitale processen, weliswaar wat verstoord, gewoon door.

Het spel van emoties en gedachten

Geveld zijn voor een virus brengt op fysiek niveau dus allerlei vervelende gewaarwordingen met zich mee. Bij een vertrouwde ziekte zoals een gewone griep of verkoudheid blijft het daar dan bij. Heb je echter te maken met een onbekende en bedreigende ziekte, dan komen daar vaak ook gevoelens van angst bij: Komt het wel weer goed met mij? Wat als ik in het ziekenhuis moet worden opgenomen? Zijn via mij ook anderen besmet geraakt? Hoeveel zorgen moet ik mij maken?

De eerste innerlijke gewaarwordingen die we hebben als we ziek zijn hebben betrekking op lichamelijke symptomen, die maken dat we ons niet zo voelen als normaal. De ziekte zorgt dus voor een afwijking van ons basisgevoel en dat beleven we zowel in ons fysieke lichaam als in onze stemming. Daarna volgt het gevoel van discomfort, als gevolg van de verstoring van gewoonten en routines. Ziek zijn komt meestal uiterst ongelegen en maakt dat je niet kunt doen wat je had willen doen. Vaak voel je zelfs nog enige weerstand om toe te geven dat je je niet lekker voelt. Ook kan het zijn dat je angstig wordt en vraag je je af of het ‘gewoon maar een griepje of verkoudheid’ is, of dat je misschien toch iets ernstigs onder de leden hebt.

De gedachten en emoties die je ervaart kunnen elkaar behoorlijk versterken. Zeker als je angst voelt, gaat het ‘psychologische immuunsysteem’ aan het werk om deze angst te reduceren, iets wat in een situatie als die we nu doorstaan met corona nog eens extra aangezet zal worden.

In een situatie als deze buitelen emoties en gedachten over elkaar heen. Voel ik nou een pijntje in m’n keel? Wat als ik of iemand in mijn omgeving het krijgt? Waar doe ik nu goed aan? Hoe krijg ik het met m’n werk geregeld? Kan ik straks mijn hypotheek nog wel betalen? Ik wil nuchter blijven, maar ik voel ook angst. Etc. etc.

Net als je fysieke systeem, streeft ook het systeem van emoties en gedachten naar orde en controle. We hebben in de vorm van innerlijke frames, oordelen en meningen dan ook allerlei ‘formules’ in huis waarmee we de onrust in onszelf te lijf kunnen gaan en waarmee we coherentie willen creëren in onze basale denk- en gevoelswereld. De onrust en onzekerheid zullen echter steeds weer de kop opsteken, bijvoorbeeld als je iets je fysiek iets denkt te voelen of als er iets van buiten komt (informatie, nieuwsberichten of meningen van anderen) waardoor de onrust en onzekerheid worden getriggerd.

Bewustwording op het niveau van het hart

Je kunt pas op een dieper niveau tot rust komen als je de ziekte accepteert zoals het is en dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Acceptatie kan ontstaan als je naar binnen gaat en je je gedachten en gevoelens niet meer tracht te beheersen, maar ze ziet zoals ze zijn. Door acceptatie kan er rust ontstaan: Het is niet anders, het is zoals het is. Dit is nu even met me aan de hand. Dit maakt nu even deel uit van mijn leven.

Acceptatie is een bijzonder moeilijke stap, die meestal ook niet blijvend is. Je zult met regelmaat weer terugvallen naar het niveau waarop gedachten en emoties weer even de overhand nemen. Maar ben je eenmaal op het niveau van acceptatie geweest, dan kun je er ook weer makkelijker naar terug.

Acceptatie vraagt dat je met iets meer afstand kijkt naar de situatie en de gedachten en emoties die hierdoor worden opgeroepen. Door je op het niveau van het hart met de situatie te verbinden ben je in staat om deze te integreren in je eigen individualiteit. Je geeft je eraan over en laat het zijn zoals het is: ik ben gewoon even ziek. In dit proces maak je ruimte voor hogere vormen van bewustzijn, die nieuwe vragen kunnen aanwakkeren: als ik nu toch ziek ben, dan… Het kan zelfs zijn dat in dit proces krachten wakker worden die maken dat je nieuwe plannen kunt ontwikkelen, weet voor welke idealen je warmloopt en zelfs tot diepe inzichten kunt komen.

Belangrijk aan dit moment van bewustwording is dat er een gezondere gemoedstoestand ontstaat die het lichaam ondersteunt bij het herstel. We weten dat een positieve mentale toestand een positieve invloed heeft op de vitaliteit en dus op het herstellend vermogen. Het is wezenlijk om te zien dat dit ‘hartebewustzijn’ niet alleen een basis biedt voor verdere bewustwording, maar ook voor herstel van de fysiek-lichamelijke coherentie!

De bewustwording maakt dat je gaat kijken wat je nog kunt en naar wat je echt de moeite waard vindt om te doen. Het helpt je te wegen wat nu echt belangrijk voor je is en mogelijk ga je zelfs zien waar de ziekte je kan brengen. Het feit dat je dagelijkse patronen doorbroken zijn, schept daarnaast ruimte voor iets nieuws. Iets van de toekomst kan zich in je manifesteren en er kunnen kiemen voor de toekomst worden gelegd die ontspruiten als je weer beter bent en weer in staat bent om deze kiemen tot wasdom te brengen.

Zo kun je als na ziekte fysiek weer beter bent, ook echt ‘beter’ zijn geworden.

[1] Een dodelijke afloop zou om een heel andere benadering vragen. We hebben dan niet alleen te maken met een ziekteproces. maar met een stervensproces. Dat zou een groter verhaal vragen, dat met een andere innerlijke houding verteld moet worden.