“Het is toch om totaal moedeloos van te worden!” verzucht een cursist, terwijl ze haar armen met een omzichtig gebaar naar beneden laat hangen. “Ik weet gewoon niet meer wat ik moet denken. Hoe weet je nou nog wat goed is?”

We zitten tijdens een course midden in een verhandeling over de verantwoordelijkheid en de opgaven van organisaties in de huidige tijd. We praten over de bedreiging van de natuurlijke ecosystemen, over de macht van technologie en de betekenis van andere mondiale ontwikkelingen. Grote thema’s die ons allemaal raken en die tegelijkertijd overweldigend zijn in hun complexiteit. Andere deelnemers knikken instemmend. Ook zij herkennen de worsteling met de vraag: wat is nou het GOEDE om te doen? Hoe weet je wat goed is?

Hart als raadgever
De toenemende complexiteit is ontegenzeggelijk een gegeven van deze tijd. Een natuurlijke ontwikkeling die met ons denken steeds moeilijker bij te benen is en daardoor onzekerheid en verwarring met zich meebrengt. Hoe weten we in deze complexe wereld nog wat het goede is? Hoe zorgen we dat we hiernaar handelen en dus ook het goede doen? En hoe voorkomen we dat we ten prooi vallen aan onverschilligheid, juist omdat we de vele facetten van een vraagstuk vaak maar nauwelijks overzien? 

Hoe zeer we ook ons best doen om zaken te snappen, analyseren of beredeneren, het is vaak niet genoeg. Juist als iets complex is schiet ons denkvermogen te kort en moeten we ook te rade gaan bij een andere raadgever in onszelf: het hart dat weegt wat goed voelt en wat goed is om te doen. Ons verhouden met de wereld om ons heen is een proces van het hele menszijn. Van het denken, het voelen én het handelen. De onrust en onzekerheid die velen in deze tijd ervaren bieden daarom een belangrijke aanzet om onszelf meer holistisch te gaan vormen. Ze zijn een aansporing om op zoek te gaan naar de grote samenhang en daarmee heler te gaan denken, heler te gaan handelen en heler te gaan voelen. Wat dit betekent zetten we hier kort uiteen.  

• Heel denken vraagt dat we integraal kunnen kijken en ernaar streven het hele plaatje te zien. Het vraagt dat we uit kunnen zoomen en grotere samenhangen in beeld te krijgen, zodat we beter begrijpen wat goed is om te doen en wanneer we dat moeten doen.
• Heel handelen betekent dat we integer zijn in wat we doen. Dit vraagt dat we continu op ons handelen reflecteren. Heb ik iets goeds voortgebracht? Is er recht gedaan aan alle betrokkenen? Heeft mijn handelen iets geheeld?
• Heel voelen is het morele voelen, waarbij we varen op ons eigen morele kompas. Dit vraagt een zuivere afweging van wat goed is, zonder snel te oordelen of blind te varen op het oordeel van een ander. Het vraagt dat we luisteren naar wat ons hart ons ingeeft, ons hart laten spreken en daarbij moedig in ons eigen midden durven te staan.

Hart op de goede plaats
Voor ons leiderschap betekent dit dat we het hart op de goede plek zien te houden. Op de plek die het midden houdt tussen denken en doen, waar we wegen wat we echt belangrijk vinden. Wat zegt mijn hart over de inzichten die ik heb opgedaan? Wat voelt als het goede om te doen? Hoe breng ik dit daadwerkelijk tot uitdrukking in mijn handelen? En welke nieuwe inzichten doe ik hier weer in op?

Dit proces brengt ons dichterbij onszelf. Het hart is immers iets heel eigens. Wat voor de één goed is, hoeft voor een ander niet goed te zijn. ‘Het goede’ is niet generiek of absoluut, maar het resultaat van een eigen innerlijke afweging. Het hart op de goede plek houden is dus zo eenvoudig niet. Integraal denken, moreel voelen en integer handelen is niet iets dat we zomaar even doen. Het vraagt bewustwording, scholing en reflectie en is daarmee een mooie invalshoek voor groei en ontwikkeling.

Coherence kan hiervoor een richtsnoer te zijn. Door de vorming van een integraal mens- en wereldbeeld, door beschouwingen te geven van wat het goed is en inzicht te bieden in universele wetmatigheden, helpt Coherence bij een coherente ontwikkeling van leiderschap. Leiderschap dat zijn hart laat spreken.